Ο Νομός Ιωαννίνων είναι ένας από τις τέσσερις νομούς της Ηπείρου, που δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο του 1912-13. Αποτελείται από τις επαρχίες Δωδώνης, Κονίτσης, Μετσόβου και Πωγωνίου και περιλαμβάνει 28 δήμους και 13 κοινότητες. Τα Ιωάννινα είναι η πρωτεύουσα του νομού και της διοικητικής Περιφέρειας της Ηπείρου. Η έκταση του νομού φτάνει τα 4.990 τ. χλμ. και ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 158.193 κατοίκους. Το μεγαλύτερο μέρος του καλύπτουν ορεινοί όγκοι, ένα τμήμα των οποίων ανήκει στην οροσειρά της Πίνδου.

Μεταξύ των ορεινών όγκων δημιουργούνται μικρές εύφορες πεδιάδες, μακρόστενες κοιλάδες και απότομα φαράγγια, όπως το φαράγγι του Αώου και η περίφημη χαράδρα του Βίκου. Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, δηλ. η αρχαία Ελλοπία, με την ονομαστή λίμνη Παμβώτιδα, καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα του νομού. Άλλες μικρότερες λίμνες, όπως η Ζαραβίνα (στο δρόμο προς Δελβινάκι), η τεχνητή λίμνη του Αώου, στο Μέτσοβο και οι Δρακόλιμνες της Γκαμήλας και του Σμόλικα, συμπληρώνουν τη φυσική γεωγραφία της περιοχής.